Archiwum redaktora
Oczekiwania masowego odbiorcy w Roczniku
Mój tekst „Media wobec oczekiwań masowego odbiorcy” ukazał się w czasopiśmie naukowym wydawanym przez Instytut Dziennikarstwa i Informacji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Artykuł przygotowałem po wystąpieniu podczas konferencji Procesy Tabloidyzacji i Komodyfikacji Polskich Mediów organizowanej przez wspomniany instytut UJK w Kielcach 3 grudnia 2015 roku.
W artykule rozwijam tezy referatu. Moim zdaniem media nie proponują już odbiorcy zamkniętego zbioru najważniejszych, zdaniem redakcji, newsów dnia, bowiem po upowszechnieniu internetu role w układzie dziennikarz – odbiorca odwróciły się: obecnie to odbiorca żąda newsów skrojonych według jego zainteresowań.
W artykule, na podstawie analiz sprzedaży czasopism i przeprowadzonych wywiadów z pracownikami mediów, przedstawiam konkluzję, iż dziennikarze poważnych mediów świadomie czerpią wzorce z tabloidalnego stylu, ponieważ – przy coraz mniejszym zainteresowaniu odbiorców jakościowymi materiałami dziennikarskimi – muszą walczyć o utrzymanie na rynku.
Jakie zatem produkty są chętnie kupowane, zaspokajając, w domyśle, oczekiwania odbiorców? W zestawieniu egzemplarzowej sprzedaży czasopism szczyt zajmują tabloidy oraz czasopisma yellow i people, na dole znalazły się dzienniki i tygodniki. Wysoka sprzedaż wydawnictw tabloidalnych nie umyka uwadze szefów mediów opiniotwórczych, którzy chcą zatrzymać spadek zainteresowania ich produktem.
Jakie cechy zgłaszanego do takich mediów tematu zwiększają szansę na publikację? Pytanie zadałem redaktorom naczelnym, szefom działów i redaktorom. Wyniki ująłem w pięciu punktach: temat ma dotyczyć znanej sprawy, powinien wywoływać uczucia u odbiorcy, ma być prosty do zrozumienia, z udziałem znanej osoby, może być (ale nie musi) nowy, czyli newsowy. Zadając pytanie o czynniki, które decydują o wyborach tematów, otrzymałem więc odpowiedzi mówiące głównie o tym, jak na owe wybory zareaguje czytelnik.
Obecnie ważnym aspektem pracy dziennikarza jest więc odgadywanie preferencji odbiorcy, co nieuchronnie prowadzi do uproszczenia wiadomości i większej liczby lżejszych newsów.
Zapraszam do lektury mojego artykułu w Roczniku Bibliologiczno – Prasoznawczym.
Paweł Wieczorek
Nieuchronność newsa w druku
Mój artykuł „Nieuchronność newsa w czasach internetu” został opublikowany w książce „Współczesne Media – Media Informacyjne”. Publikacja składa się z dwóch tomów. To już siódma pozycja serii Współczesne Media, przygotowywanej od 2009 roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie.
Redaktorki obu najnowszych tomów – prof. dr hab Iwona Hofman i dr hab. Danuta Kępa-Figura – wyjaśniają we wstępie, że stanowią one „zwartą i logiczną całość, spełniając kryteria interdyscyplinarnej analizy problemu medioznawczego – informacyjności mediów masowych. Zagadnienie to jest ważne dla badań nad mediami ze względu na swoją aktualność. Współcześnie można zaobserwować pewnego rodzaju napięcie między postulatem informacyjności mediów a przekonaniem o ich rzeczywistej informacyjności, a także sprzeczność między różnymi oczekiwaniami odbiorców względem przekazów medialnych w ogóle, a szczególnie tych, które zapowiadane są jako realizacje gatunków informacyjnych. Jak pokazały analizy przeprowadzone w poszczególnych artykułach, ważne jest w tym kontekście – po pierwsze – spostrzeżenie trudności w pogodzeniu oczekiwań rzetelności działań autorów przekazów medialnych oraz rzetelnej informacyjności efektów tych działań z oczekiwaniami, by zarówno te działania, jak i ich efekty były atrakcyjne. Po drugie – spojrzenie na przemiany obserwowane we współczesnych mediach w kontekście tendencji odchodzenia od tradycyjnego podziału na gatunki informacyjne i publicystyczne.”
Drugi tom publikacji składa się z dwóch części. Redaktorki tomów we wstępie piszą: „Część pierwsza, zatytułowana , stanowi wieloaspektowe ujęcie problematyki nowych mediów w kontekście wartości informacyjnej gatunków internetowych oraz specyficznych kanałów przekazu […] Paweł Wieczorek w artykule Nieuchronność newsa w czasach internetu definiuje nieuchronność jako , a więc kieruje swoją uwagę na potencjał funkcjonalności internetu.”
Artykuł jest pokłosiem mojego wystąpienia podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Współczesne media – media informacyjne”, która odbyła się w dniach 15-16 kwietnia 2015 roku na UMCS w Lublinie. Organizatorem był Zakład Dziennikarstwa Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie.
W swoim tekście uzasadniam i rozwijam następujące tezy:
– nie uda się już ukryć wydarzenia lub informacji przed społeczeństwem, które ma dostęp do Internetu; nawet jeśli media pominą niewygodną wiadomość, to i tak szybko znajdzie się ona w sieci: na blogu, w social media, w komentarzu pod tekstem,
– zasięg newsa zależy od użytego kanału dystrybucji, od siły samego newsa, ale już nie od samej chęci ujawnienia go,
– gdy jedynym kryterium newsa staje się szybkość, to potwierdzanie informacji, opisanie kontekstu, prognozowanie efektów zdarzenia opóźniają upublicznienie informacji przez media masowe; aby tego wyścigu nie przegrać redakcje internetowe poddają się nieuchronności newsa, ryzykując wystawienie się na błędy lub oszustwa.
Publikację można kupić w księgarniach internetowych i tradycyjnych.
Paweł Wieczorek
Książka „Gatunki i formaty we współczesnych mediach”
W książce „Gatunki i formaty we współczesnych mediach” mój rozdział poświęciłem iluzjom cyfrowego newsa. Publikacja zawiera część referatów wygłoszonych podczas konferencji przygotowanej w marcu 2015 roku wspólnie przez Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego i Katedrę Medioznawstwa Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS. Zapowiedź mojego wystąpienia znaleźć można tutaj.
News undressing
News published by media gains various extras which are connected with certain distribution channels. Such information packs create illusion that new types of media are being established. Scientist cannot fall into that trap. He should make the news naked. I intend to present those unnecessary extras on the basis of selected social media and new aggregators. I will prove that such extras practically do not bring any content to the information i.e. their content may have no value for the researcher who is looking for genres of news in the net. I will build universal visual schemes of extras which exist in various distribution channels. Those will be like exclusion tables. Such cleaning is the intro to the study of digital news in context of culture, i.e. defining reasons basis which recipients react to news as well as placing this reaction in a social context. Recipients may not recognize the content of information packs. Furthermore, they have tools and needs to extend those packs. Researcher must know where a border between news and extras is and in which situations one should treat the info pack as a whole and in which take it to pieces.
I will speak about above issues during international seminar „Visual methods in mobile media research” in Poznań, May 23-24, 2016. The event is organised by Institute of Cultural Studies (Adam Mickiewicz University, Poznan).
Gatunkowa spójność cyfrowego newsa
Wokół dystrybuowanych w sieci newsów piętrzą się rozmaite gatunkowo elementy. Ich użycie determinowane jest przez rodzaj kanału, np. w jednym news opatrzony zostaje komentarzem (co może zmienić wydźwięk newsa), w innym zaś zajawką (zwykle przytaczającą istotę newsa). Owe dodane struktury, podczepione do materiału integralnie (dodane wewnątrz) albo rozdzielnie (od zewnątrz), mogą zmienić wydźwięk lub/i strukturę newsa. Badacz newsów, które dystrybuowane są przez profesjonalne media w Internecie, staje jednak przed pytaniem: liczy się fakt, czy efekt? Jaki wpływ na ocenę przynależności gatunkowej newsa ma jego „jądro” informacyjne, czyli fakt, a jaki jego forma, opakowanie, czyli efekt? Czy – na przykład – tweet z linkiem i komentarzem „wow!” jest fantomem zajawki, zajawką, newsem, publicystyką (skoro autor ocenił wiadomość), czy nowym gatunkiem medialnym? Odpowiem na te pytania podczas konferencji „WSPÓŁCZESNE MEDIA – gatunki w mediach”, która odbywa się w Lublinie 4-5 kwietnia 2016 roku.
Referat pt. „Gatunkowa spójność cyfrowego newsa” wygłoszę 4 kwietnia o godzinie 16 w gmachu Wydziału Politologii UMCS przy pl. Litewskim 3. Konferencję organizuje Zakład Dziennikarstwa Wydziału Politologii UMCS.
Paweł Wieczorek
Codzienne zgadywanie newsa
Konkurowanie mediów prowadziło do ich tabloidyzacji jeszcze przed erą Internetu – zmiany tematów newsów, ich długości czy temperatury emocjonalnej obserwowane były i badane od początku lat 90. XX wieku. Następnie Internet stał się narzędziem, z pomocą którego masowy odbiorca wprost zażądał newsów skrojonych według jego zainteresowań. Tak dokonała się zamiana ról w układzie dziennikarz–odbiorca: media już nie proponują zamkniętego zbioru najważniejszych, zdaniem redakcji, newsów dnia – jak przed umasowieniem Internetu. Obecnie to redakcje muszą przewidywać, jaki news będzie tak ciekawy, że (na przykład) zostanie udostępniony w mediach społecznościowych. Internet stał się medium redagowanym przez użytkowników, którzy tworzą układanki z treści przygotowanych przez dziennikarzy. Wybierają je dowolnie, nieskrępowani przebrzmiałym dążeniem do elitarności. Wydawcy, by przetrwać na płytkim rynku medialnym, idą śladem masowego odbiorcy.
O tym, jak redakcje wybierają tematy do publikacji i co łączy owe wybory z dążeniem do finansowego zysku, będę mówić podczas konferencji „Procesy tabloidyzacji i komodyfikacji polskich mediów” w Kielcach na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego.
Konferencję organizuje Instytut Dziennikarstwa i Informacji UJK. Obrady będę mieć miejsce w auli Biblioteki Uniwersyteckiej UJK, ul. Świętokrzyska 21E w Kielcach.
Referat pt. „Codzienne zgadywanie newsa” wygłoszę 3 grudnia, w czwartek, o godz. 15:00.
Zapraszam!
Paweł Wieczorek